Kakva mi je to kvržica ispod kapka?

Gornja i donja očna vjeđa građene su od više slojeva. Izvana prema unutra nalazi se koža, mišićni sloj, vezivno tkivo i spojnica koja s vjeđe prelazi na očnu jabučicu. U gornjem vanjskom kutu gornjih vjeđa nalazi se po jedna suzna žlijezda na svakom oku.

Suzni film i njegova važnost za oko

Suzni film koji prekriva spojnicu oka sastoji se od:

• vanjskog masnog sloja,
• vodene komponente i
• unutarnjeg mucinoznog (sluzavog) sloja.

U gornjoj i donjoj vjeđi nalaze se, okomito poredane, posebne žlijezde koje proizvode vanjski, masni dio suznog sloja. Nazivaju se Meibomove žlijezde. U gornjem kapku Meibomovih žlijezda ima 25 do 40, a u donjem 20 do 30. Svaka žlijezda ima svoj izvodni kanalić kroz koji na površinu luči masni sloj koji sprječava prebrzo isparavanje suza u kontaktu sa zrakom.

Suzna žlijezda proizvodi većinsku vodenu komponentu, a unutrašnju mucinoznu proizvode posebne stanice u spojnici oka.

Kompletan suzni film ima niz životno važnih funkcija za oko:

• opskrbljuje površinski sloj rožnice kisikom i hranjivim tvarima,
• štiti oko od nepovoljnih čimbenika okoline i mikroorganizama,
• zaglađuje površinski sloj rožnice i
• omogućuje ulazak svjetlosti u oko bez prelamanja svjetlosnih zraka.

Zašto i kako nastaje halacion

Ulje koje luče Meibomove žlijezde kroz izvodni kanalić svake žlijezde dospijeva na površinu oka. Ako se izvodni kanal začepi, sekret ostaje unutar žlijezde. To izvana vidimo kao otok, crvenilo i „čvorić“ na vjeđi koji se medicinskim rječnikom naziva halacion. Sekret koji se ne izlučuje na površinu oka, prazni se u meko tkivo kapka i potiče upalni odgovor.

Od ranije postojeće kožne bolesti (rosacea, psorijaza), metabolički poremećaji (šećerna bolest) i disfunkcija Meibomovih žlijezda, pogoduju nastanku halaciona. 

Samopomoć oblozima i liječenje

Pri pojavi halaciona preporučuje se stavljanje toplih obloga, nekoliko puta dnevno po 15 minuta. Čista krpa se namoči u vruću vodu, ocijedi se i stavi na zatvoreno oko, odnosno očni kapak.

Halacion se obično spontano isprazni kroz nekoliko tjedana, ali se može često ponavljati na istom mjestu. Halacion koji se često ponavlja oftalmolog može liječiti malim rezom na mjestu začepljene žlijezde, nakon čega se očisti čahura žlijezde i njen sadržaj.

Za vrijeme liječenja ne preporučuje se nošenje kontaktnih leća, kao ni šminkanje očiju, s obzirom na to da šminka i loša higijena mogu pogodovati začepljenju izvodnih kanalića žlijezde.

Trljanje očiju, manipulacije i istiskanje halaciona također mogu pogodovati infekciji i kliničkom pogoršanju.

Disfunkcija Meibomovih žlijezda je kronično stanje koje se očituje crvenilom, svrbežom i zamućenim vidom, što je vrlo slično simptomima koji se javljaju u sklopu sindroma suhog oka. Ujedno je disfunkcija Meibomovih žlijezda i glavni uzrok sindroma suhog oka. Učestali halacioni mogu biti dio kliničke prezentacije disfunkcije Meibomovih žlijezda. U liječenju se preporučuju umjetne suze s masnom komponentom te, ponekad, prehrana obogaćena omega masnim kiselinama.

Halacion nije ječmenac!

Bakterijska infekcija kapka, koja je najčešće uzrokovana stafilokokom, izgleda slično, ali je bol puno izraženija i nastaje naglo. Može biti s vanjske strane vjeđe, kada je inficiran korijen trepavice i žlijezda uz njega, ili s unutarnje strane kad se inficira Meibomova žlijezda. Medicinskim rječnikom to je vanjski, odnosno unutarnji hordeolum, narodski rečeno ječmenac.

Simptomi ječmenca su:

• otok vjeđe,
• bol,
• crvenilo,
• pretjerano suzenje oka i
• osjećaj stranog tijela u oku.

Nakupljeni gnojni sekret obično spontano rupturira kroz nekoliko dana. U terapiji se obično propisuju antibiotska krema i kapi. Antibiotik „na usta“ ordinira se ako se infekcija proširi na okolna meka tkiva.