Seboroični dermatitis – uzroci, simptomi i liječenje

Riječ je o terapijski rezistentnom dermatitisu sa sezonskim tijekom, odnosno poboljšanjem tijekom ljeta i pogoršanjem tijekom zime. Seboroični dermatitis u srednjoj Europi javlja se kod tri do 10% stanovništva, češće kod muškaraca.

Mogući uzroci

Uzrok seboroičnog dermatitisa nije poznat. Raspravlja se o disfunkciji lojnih žlijezda, blagoj varijanti psorijaze (seborijaza), prisustvu gljivice Malassezia globoza, utjecaju hormona (naročito spolnih), imunološkom poremećaju, stresu, iritaciji i promjeni pH kože. Poznato je kako nezdrava i neuravnotežena prehrana bogata koncentriranim ugljikohidratima i mastima te previše začinjena hrana pogoršavaju stanje.

Bolesnici s neurološkim bolestima, naročito s Parkinsonovom bolešću ili HIV-om obično imaju teži oblik seboroičnog dermatitisa.

Dva tipa seboroičnog dermatitisa

Razlikuju se dva tipa seboroičnog dermatitisa:

Tip 1 – javlja se u prva tri mjeseca života.

Tip 2 – javlja se nakon puberteta i obično traje do 5. desetljeća života, češće kod muškaraca zbog jače aktivnosti žlijezda lojnica.

Seboroični dermatitis obično zahvaća seboroične predjele: vlasište, lice (obrve, oko nosa, linije između nosa i usana, centralni dio lica, bradu), iznad prsne kosti, leđa, genitalna regija kod muškaraca.

Na vlasištu

Vlasište je najčešće zahvaćeno. Očituje se oštro ograničenim crvenim žarištima veličine kovanog novca s debelim bijelim ljuskama, praćenih svrbežom.

Ponekad prekriju cijelo vlasište te prelaze na kožu čela, sljepoočnice, iza uha u obliku crvenkastožućkastog traka s izraženim ljuštenjem (corona seborrhoica). Iza uha često dolazi do sekundarne infekcije streptokokom što dovodi do jačeg crvenila, vlaženja prekrivenih ljuskama.

Seboroični dermatitis vlasišta jačeg intenziteta klinički i histološki se ponekad teško može razlikovati od psorijaze vlasišta.  Tada govorimo o seboriasis.

Na licu

Na licu se promjene javljaju u i između obrva, uz nos, na obrazima i bradi u obliku oštro ograničenih ružičastih žarišta uz izraženo perutanje i svrbež.

Očni kapci mogu biti zahvaćeni u generaliziranom SD ili pojedinačno. Seboroični dermatits očnih kapaka obično je rezistentan na terapiju i zahtijeva dugotrajnu terapiju.

Na trupu

Na trupu se obično pojavljuje iznad prsne kosti i uzduž kralježnice te u pregibima kože (pazuh, ispod grudiju, prepone). Očituje se crvenim ili crvenosmeđim mrljama s površinskim ljuštenjem te ih treba razlikovati od gljivičnih infekcija ili psorijaze.

Kod novorođenčadi

Seboroični dermatitis novorođenčeta javlja se u prva tri mjeseca života kod 2-5% djece. Uzrok je nepoznat, kod 90% oboljelih se dokaže kandida. Javlja se na vlasištu, iza uha, licu, vratu, prsima i pregibima kože kao crvenilo, ljuštenje i vlaženje.

Liječenje seboroičnog dermatitisa

Zbog sklonosti recidivima seboroični dermatits treba promatrati kao dugotrajni proces. Pri tome je važno korigirati seboreju i mikrobiom kože. Zbog opasnosti od iritacija treba izbjegavati agresivne terapijske metode.

Za vlasište se koriste šamponi na bazi antimikotika kao što su ketokonazol, klotrimazol, ciclopirox, salicilne kiseline, cink piritiona, sumpora, selenium sulfata. Kod jako izražene upale kratkotrajno se daju gelovi i losioni na bazi glukokortikosteroida, keratolitici na bazi salicilne kiseline.

Za lice se koriste kreme na bazi antimikotika, 2% metronidazola, antibiotika. Kod težih oblika kratkotrajno se može dati 1% hidrokortizon. Dobri rezultati postižu se primjenom krema na bazi 8% litija i imunomodulatora.

Kod seboroičnog blefaritisa (na kapcima) primjenjuju se kreme na bazi glukokortikosteroida. Perioralno se kod težih oblika mogu dati tetraciklini.

Svakako se preporučuje izbjegavati hranu s koncetriranim ugljikohidratima, jako začinjenu hranu i masti a povećati unos zdrave hrane bogate vlaknima te uzimati dodatke esencijalnih masnih kiselina, vitamina E i kurkumina.