Chia – sitan, a dinamitan doprinos našem zdravlju

Domovina chije je Srednja Amerika, gdje je starosjediocima, uz grah, kukuruz i amarant, bila važna namirnica. Njezine su sjemenke bogate antioksidansima, omega-3 masnim kiselinama, bjelančevinama, vitaminima, mineralnim tvarima, a povrh svega topljivim prehrambenim vlaknima. Dakle, u ovim sitnim sjemenkama mnogo je blagodati koje vrijedi istaknuti. 

Zanimljivosti o chia sjemenkama

U sjemenkama chije je više bjelančevina nego u pšenici i kukuruzu. Štoviše, one su i probavljivije i bolje biološke vrijednosti. Dobar su izvor glutaminske i asparaginske kiseline koje jačaju imunitet i zdravlje živaca. 

Chia sadrži više vlakana od pšenice. Pomiješamo li njezine sjemenke s jednakom količinom vode, nakon nekog vremena dobit ćemo želatinoznu masu. Reklo bi se „vlakna su odradila svoje“. Na isti se način s vodom vežu u našem probavnom sustavu povećavajući voluminoznost sadržaja želuca i crijeva te tako doprinose sitosti, radu crijeva i redovitoj stolici.

Uz to, treba spomenuti netopljivo vlakno lignin za koje se u našem organizmu vežu štetne, često kancerogene tvari te se tako uklanjaju iz tijela. Iz tog je razloga chia neizostavan sastojak mnogih dodataka prehrani kojima je cilj osnažiti zdravlje probavnog sustava te doprinijeti detoksikaciji.

Sastav chije (u 100 g):                

Tvar                                             Količina (g)

Bjelančevine                               18

Masti                                           32

Ugljikohidrati                             17

Vlakna                                         22

Pepeo                                          4

Voda                                            6

Vrijednost antioksidanasa chije

Sve veća izloženost štetnim tvarima koje unosimo zrakom, vodom i hranom, ističu važnost prisutnosti antioksidanasa u našim namirnicama. Upravo je chia zanimljivog antioksidativnog sastava. Sadrži klorogensku, kofeinsku, ružmarinsku, protokatehinsku i galnu kiselinu te kvercetin i kamferol.

Njihova prisutnost doprinosi smanjenju rizika od bolesti srca te pojave različitih vrsta zloćudnih bolesti. Tako ružmarinska kiselina djeluje protuupalno, antibakterijski, antivirusno, antimutageno i adstrigentno. Nadalje, protokatehinska kiselina, osim antioksidativnog, ima izraženo antitumorsko djelovanje, štiti jetrene stanice te doprinosi liječenju leukemije. Kofeinska kiselina pak sprječava oksidaciju LDL kolesterola i tako pomaže zdravlju krvožilnog sustava, dok galna kiselina djeluje toksično na stanice raka, ali ne i zdrave stanice.

Chia za zdravlje očiju, zglobova, mozga…

Povoljan sastav esencijalnih masnih kiselina u chiji pridonosi snižavanju koncentracije masnoća i kolesterola u krvi te normalizaciji povišenog krvnog tlaka. To pomaže sprječavanju razvoja aterosklerotskih promjena. Pozitivno djelovanje na srce i krvne žile uvelike dolazi od značajne prisutnosti alfa-linolenske kiseline, a tu je još i cijenjena oleinska kiselina.

Štoviše, masne kiseline iz chije pomažu liječenju masne jetre, artritisa, astme te normaliziraju koncentraciju glukoze u krvi. Jednako tako, od koristi su kod depresije, bipolarnog poremećaja, multiple skleroze i drugih bolesti živčanog sustava.

Zanimljiv dodatak jelima

• Malena količina mljevenih sjemenki chije zamjenjuje zapršku u varivima i umacima. Klasična jela tako postaju laganija i lakše probavljiva.
• Za kremastu konzistenciju, u 3 dl frapea od mlijeka i šumskog voća dodajte pola čajne žličice mljevene chije.
• U smjesu za dvije štruce domaćeg, integralnog kruha dodajte jednu jušnu žlicu chia sjemenki.
• Želite li mesni umak upotpuniti prilogom bogatog nutritivnog sastava, chia sjemenke dodajte mješavini riže, pšenice i ječma. U ove hladne dane poslužite uz salatu od svježeg kupusa i sitno ribane mrkve.    
• Smjesi za palačinke dodajte mljevene chia sjemenke. 

Opreza nikad dosta

Određen broj ljudi može biti alergičan na bjelančevine sjemenki chije. Uputno je stoga ograničiti njezino konzumiranje na 15 g dnevno. Okvirno, masa jedne jušne žlice sjemenki chije je 10 g. 

Vjerujemo da je ovaj tekst pobudio vaše zanimanje za chiju. Njezinu jednostavnu primjenu, a izrazito pozitivno djelovanje na zdravlje, jednostavno treba iskoristiti. 

Autorica teksta dr. sc. Vesna Bosanac, nutricionistkinja je i autorica slikovnice „Naš veseli dan“. Pratiti je možete i na stranici www.prehranasportasa.com